پیچ خوردگی تخمدان

پیچ خوردگی تخمدان یا تورشن (adnexal torsion) در زنان، هنگامی رخ می دهد که تخمدان در اطراف بند(رباط)های نگه دارنده اش و رگ های خونی پیچیده شود. این چرخش، خون رسانی به تخمدان را قطع می کند. در برخی موارد لوله فالوپ که تخمدان ها را به رحم متصل می کند نیز همزمان با تخمدان پیچ می خورد.

این اتفاق دردناک است چرا که خونرسانی به تخمدان ها هنگام تورشن قطع می شود، این مشکل می تواند خطرناک باشد و اگر به سرعت تشخیص و درمان نشود، فرد ممکن است تخمدان و ارگان های مرتبط با آن را از دست بدهد.

علل پیچ خوردگی تخمدان

تخمدان های زنان دو اندام بادامی شکل و کوچک هستند که در دو طرف رحم قرار دارند. کار تخمدان ها این است که هر ماه هورمون بسازند و تخمک را برای لقاح آزاد کنند. پیچ خوردگی معمولا در یکی از تخمدان ها اتفاق افتاده و هر دو تخمدان همزمان دچار تورشن نمی شوند.

دلایل بروز این عارضه متعدد بوده و می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• معمولا وجود کیست یا توده های بافتی در رحم، تخمدان را جابجا می کنند. وزن یا جرم اضافی روی تخمدان موجب چرخش تخمدان در اطراف بندهای نگه دارنده اش می شود.
• یکی دیگر از عوامل تورشن، بلند بودن بند متصل کننده تخمدان به رحم می باشد. اگر این بند بلندتر از حالت نرمال باشد، احتمال پیچ خوردگی را بیشتر می کند.
• درمان های ناباروری مانند القای تخمک گذاری
• افراد باردار در سه ماه اول بارداری اگر کیست جسم زرد(luteum) داشته باشد احتمال تورشن در آن ها وجود دارد.
• سطح بالا هورمون در دوران بارداری می تواند بافت های بدن(مانند رباط نگه دارنده تخمدان) را شل کند و موجب تورشن شوند.

علائم نشان دهنده تورشن پیچ خوردگی تخمدان

از علائم نشان دهنده پیچ خوردگی تخمدان ها به شرح زیر می باشد:

درد شدید و ناگهانی در زیر شکم

حالت تهوع

استفراغ

تب

خونریزی غیر طبیعی

البته، تنها راه تشخیص این مشکل مراجعه به یک دکتر زنان خوب می باشد، زیرا علائم تورشن بسیار شبیه به عارضه های زیر است:

• سنگ کلیه
• آپاندیس
• عفونت مجاری ادراری
• حاملگی خارج از رحم
• گاستروانتریت (التهاب معده و روده)

چه کسانی بیشتر در معرض ابتلا به پیچ خوردگی تخمدان هستند؟

تورشن می تواند از نوزادی تا دوران یائسگی یک خانم اتفاق بیافتد، اما در نوجوانان و زنان جوان در سنین باروری(20 تا 40 سال) بیشتر است.

تعداد دفعات پیچ خوردن تخمدان ها برای یک خانم مشخص نیست، اما طبق نظر پزشکان درصد کمی از خانم ها دچار تورشن می شوند و احتمال اینکه در فرد دوباره پیچ خوردگی تخمدان ایجاد شود بسیار کم است.

فرد مبتلا به کیست تخمدان خصوصا سندرم تخمدان پلی کیستیک، نسبت به سایر زنان بیشتر در معرض تورشن است، زیرا کیست موجب تورم تخمدان می شود که در اثر این تورم تخمدان دچار پیچ خوردگی می شود.

در افراد مبتلا به کیست، پزشک زنان ابتدا با تجویز داروهای ضدبارداری هورمونی، سایز کیست را کاهش می دهد تا از بروز چنین مشکلی در تخمدان ها جلوگیری شود. اما در برخی موارد دارو کمکی به کاهش سایز کیست نمی کند که در این صورت بهتر است سریعا کیست خارج شود تا خطری تخمدان ها را تهدید نکند.

تشخیص پیچ خوردگی تخمدان چگونه است؟

پزشک برای تشخیص اینکه آیا تخمدان شما دچار پیچ خوردگی شده است یا نه، آزمایشات زیر را برای بیمار تجویز خواهد کرد.

• سونوگرافی ترانس واژینال ( قرار دادن یک پروب سونوگرافی کوچک در واژن)
• سونوگرافی شکم (با یک پروب اولتراسوند در قسمت بیرونی شکم)
• تصویربرداری (سی تی اسکن یا اسکن MRI)
• آزمایش کامل خون (CBC) (برای اندازه گیری تعداد گلبول های سفید در خون)

با این وجود، پزشک بدون جراحی نمی تواند 100% بگوید تخمدان دچار پیچ خوردگی شده است.

هنگام پیچ خوردگی تخمدان، فرد درد شکمی زیادی خواهد داشت زیرا به تخمدان خون کافی نمی رسد و این عدم خون رسانی درد شدیدی ایجاد می کند.

بیشتر بخوانید => سندروم پیش از قاعدگی

درمان پیچ خوردگی تخمدان چیست؟

تنها راه درمان چنین این عارضه جراحی است و اگر بافت تخمدان از بین رفته باشد، پزشک ناچار است تخمدان آسیب دیده را بردارد.

روش های مختلف جراحی

حین جراحی و پس از باز شدن پیچ خوردگی رنگ تخمدان صورتی شود، در صورتی که بعد از بازکردن تخمدان ها منجر به مرگ بافت و سیاه شدن آن شود، پزشک مجبور است تخمدان را بردارد. با یکی از این روش های مشکل به وجود آمده را درمان کند.

1-لاپاراسکوپی

پزشک یک ابزار باریک برش کوچکی پایین شکم بیمار ایجاد می کند تا بتواند داخل رحم را ببیند و برای دسترسی به تخمدان یک برش ایجاد می شود. پزشک با کمک یک پروب پیچیدگی را باز می کند. این جراحی با بیهوشی عمومی انجام می شود.

2-لاپاراتومی

اگر پزشک نتواند تخمدان را خوب ببیند یا خونریزی شدید باشد، لاپاراتومی انجام می شود. پزشک یک برش بزرگتر از لاپاراسکوپی در پایین شکم و زیر ناف بیمار ایجاد می کند تا دسترسی کاملی به تخمدان ها داشته باشد. این عمل با بیهوشی عمومی انجام شده و بیمار باید یک شب در بیمارستان بماند.

3-اوفورکتومی

اگر بافت تخمدان بیمار مرده باشد، پزشک این روش را برای برداشتن تخمدان به کار می برد.

4-سالپنگو اوفورکتومی (Salpingo-Oophorectomy)

 اگر هم بافت تخمدان و هم فالوپ از بین رفته باشند، پزشک از این روش برای برداشتن هر دو استفاده می کند. این جراحی بیشتر در خانم های یائسه بیشتر استفاده می شود.

سوالات متداول

سخن آخر

پیچ خوردگی تخمدان یک عارضه اورژانسی است و برای درمان آن بیمار باید جراحی شود. تشخیص و درمان دیرهنگام ممکن است منجر به درگیری بیشتر بیمار و عوارض جبران ناپذیری شود.

این عارضه هیچ نوع تأثیری بر باردار شدن فرد ندارد. پس اگر دچار تورشن شدید نگران نباشید، با مراجعه به یک پزشک زنان و زایمان مجرب و استفاده از روش های درمانی مناسب می توانید به راحتی از عوارض این بیماری جلوگیری کنید.