بارداری خارج رحمی

در حالت طبیعی بارداری از طریق تخمک لقاح که به دیواره رحم متصل می شود اتفاق می افتد. اما در بارداری خارج رحمی (ectopic pregnancy) تخمک ها در محلی به غیر از رحم رشد می کنند. اغلب اوقات رشد این تخمک ها در لوله فالوپ (راه ارتباطی بین تخمدان و رحم) می باشد. اما رشد تخمک ها تنها در لوله فالوپ نیست بلکه ممکن است در دیگر قسمت های بدن از جمله حفره شکمی، قسمت پایین رحم، گردن رحم اتفاق بیفتد. بارداری خارج رحمی یک نوع بارداری طبیعی نیست و اگر در زمان مناسب به متخصص زنان مراجعه نشود تا درمان آن انجام نشود ممکن است منجر به خونریزی شود که خطر مرگ را در پی دارد.

علائم بارداری خارج رحمی

بارداری خارج رحمی در هفته های اول بارداری رخ می دهد و فرد هیچ اطلاعی از این موضوع نداردبارداری خارج رحمی معمولا همراه با درد و لکه بینی می باشد ولی این تنها بخشی از علائم آن است و ممکن است نشانه های دیگری نیز داشته باشد که به شرح زیر است:

• احساس درد در ناحیه شانه ها
• داشتن حالت تهوع
• احساس ضعف و سرگیجه
• پایین افتادن فشار خون
• سنگینی در لگن
• فشار وارد شدن به مقعد

حتما به این نکته توجه داشته باشید اگر هر کدام از علائم و نشانه های گفته شده را داشتید حتما به پزشک متخصص مراجعه کنید. چرا که در صورت رشد امکان پارگی لوله فالوپ وجود دارد و بروز چنین مشکلی بسیار می تواند برای فرد خطرناک باشد.

بارداری خارج رحمی در اثر چه عواملی ایجاد می شود؟

زمانی که لوله فالوپ دچار انسداد و یا التهاب شود بارداری خارج رحمی رخ می دهد حالا عواملی که منجر به بروز چنین مشکلی می شوند عبارتند از:

• جراحی لوله فالوپ یا هرنوع جراحی دیگری که ممکن است منجر به آسیب دیدگی لوله می شود.
• سقط جنین
• داشتن جراحی های شکمی مانند آپاندیس، سزارین، کیست تخمدان
• مصرف دخانیات از جمله سیگار
• داشتن عفونت در ناحیه لگن
• بیماری های مربوط به لوله مثل سل، آندومتریوز
• IUD

چه عواملی بارداری خارج رحمی را افزایش می دهد؟

در هر خانمی بارداری خارج رحمی ممکن است اتفاق بیفتد ولی عواملی نیز هستند که احتمال وقوع آن را افزایش می دهد این عوامل عبارتند از:

• داشتن سابقه قبلی
• مبتلا به عفونت هایی در دستگاه تناسلی
• مشکلات هورمونی
• داشتن بیماری های التهابی مربوط به ناحیه لگن
• مبتلا بودن به بیماری های مقاربتی مانند سوزاک
• حاملگی بعد از 35 سالگی
• مصرف دخانیات از جمله سیگار
• حاملگی زمانی که تحت درمان ناباروری هستید.
• بارداری افراد با توجه به این که لوله های رحمی بسته شده اند.

نحوه تشخیص بارداری خارج رحمی

اگر هر کدام از علائم بارداری خارج رحمی را داشتید حتما باید به متخصص زنان و زایمان مراجعه کنید. پزشک از طریق روش های مختلفی این بیماری را تشخیص می دهد. البته باید به این نکته اشاره کرد تشخیص بارداری خارج رحمی کار چندان آسانی نیست. این روش های تشخیصی شامل معاینات پزشکی، آزمایش خون، سونوگرافی می شود.

معاینات پزشکی: پزشک ابتدا معایناتی مثل سونوگرافی واژینال و شکم را انجام می دهد درصورتی که حاملگی خارج رحمی رخ داده باشد بیمار در حین معاینه دردی را در ناحیه لگن احساس خواهد کرد، که در صورت بروز چنین مشکلی احتمال بارداری خارج رحمی چند برابر می شود. همچنین علاوه بر سونوگرافی پزشک ترشحات و خونریزی های ناحیه واژینال را بررسی می کندعلاوه بر این موارد باید اندازه رحم و تخمدان و همچنین امکان وجود هر گونه توده شکمی نیز بررسی شود. اگر پزشک بعد از انجام معاینات اولیه به بارداری  خارج رحمی شک داشته باشد در اینصورت می تواند با تجویز آزمایش های خون و ادرار و سونوگرافی از این موضوع مطمئن شود.

آزمایش خون و ادرار: برای بررسی هورمورن HCG باید آزمایش خون و ادرار انجام شود. نتیجه این آزمایش زمانی که سطح هورمون بالا باشد احتمال بارداری خارج رحمی را افزایش می دهد و در مقابل اگر میزان سطح هورمون کم باشد احتمال آن با نیز وجود دارد. اگر احتمال تشخیص برای پزشک وجود نداشته باشد در اینصورت بعد از 48 ساعت مجدد آزمایش خون و ادرار گرفته می شود.

سونوگرافی: انجام سونوگرافی با لوله فالوپ و رحم یکی از راه های تشخیصی برای بارداری خارج رحمی می باشد. پزشک در زمان سونوگرافی ممکن است در لوله فالوپ جنین را مشاهده کند، گاهی نیز به دلیل کوچک بودن یا حتی مرگ جنین امکان تشخیص وجود ندارد. علاوه بر این موارد ممکن است جواب تست بارداری بیمار مثبت باشد ولی در سونوگرافی امکان مشاهده جنین وجود نداشته باشد که در این شرایط امکان بارداری خارج رحمی وجود دارد.

راه های درمان حاملگی خارج رحمی

زمانی پزشک بعد از انجام معاینات از بارداری خارج رحمی مطمئن شد داروی متوترکسات را تجویز می کند. متوترکسات جزء داروهای عضلانی محسوب می شود که باید از طریق رگ تزریق شود، تا بتوان رشد جنین را متوقف کرد. بعد از اینکه دارو به بدن تزریق شد ممکن است کمی احساس درد در ناحیه شکم، تهوع، استفراغ، گرفتگی عضلات را داشته باشید. بعد از تزریق دارو، پزشک برای اطمینان مجدد آزمایش خون را تجویز می کند تا سطح HCG را اندازه گیری کند.

زمانی که جنین بسیار کوچک باشد و پارگی لوله فالوپ رخ اتفاق نیفتاده باشد در صورت می توان از جراحی لاپاروسکوپی به منظور خارج کردن جنین استفاده کرد. در این روش جراحی بیمار باید تحت بیهوشی عمومی قرار بگیرد و بعد از گذاشت مدت کوتاهی حدودا یک هفته به شرایط عادی خود بر می گردد.

چگونه می توان از حاملگی خارج رحمی پیشگیری کرد؟

به منظور پیشگیری از این عارضه نیاز است تا اقدامات زیر را انجام داد تا بتوان از بروز بارداری خارج رحمی جلوگیری کرد، این اقدامات عبارتند از:

• عدم مصرف دخانیات از جمله سیگار و حتما به این نکته توجه داشته باشید اگر قصد بارداری دارید حتما از مصرف دخانیات اجتناب کنید.
• تعداد شریک جنسی خود را کم کنید همچنین در زمان داشتن رابطه جنسی از کاندوم استفاده کنید. چرا که از انتقال بیماری های آمیزشی و بیماری های مربوط به لگن را تا حد امکان کاهش می دهد.